UZAY

YAŞAMIN OLDUĞU BİLİNEN TEK GEZEGEN "DÜNYAMIZ"

     Güneş Sistemi'de bulunan nadide, eşsiz bir inci gibi parlayan Dünya'mız, 4.5 milyar yaşında olmasına ve insanoğlunun onca tahriplerine rağmen güzelliklerini hala korumakta ve insanoğlunun yaşamını sürdürmesine izin vermektedir. 

   Bilim adamları Dünya'nın Güneş'e olan uzaklığının yaklaşık 150 milyon kilometre olduğunu belirtirler. Tabi bu uzaklık Dünya'nın güneş etrafında döndüğü süreç içerisinde yaz ve kış mevsimlerinde değişiklik göstermektedir. 

      Dünya Güneş etrafındaki dönüşünü 365 günde tamamlarken 3 ocakta Güneş'e en yakın ,4 temmuzda ise en uzak konumuna gelmektedir. Dünya'nın Samanyolu Galaksi'sinde mavi bir zümrüt taşı gibi parlaması atmosferinde bulunan oksijen gazıyla güneş ışınlarının etkileşime geçmesinin bir sonucudur. 

    Atmosfer dedikte peki bu atmosfer nedir? Ne işe yarar? Gelin Dünya'daki yaşamın en önemli etkenlerinden olan ve Dünya'yı çepeçevre saran bu örtüden kısaca bahsedelim.

 "Atmosfer altı katmandan oluşmaktadır. Bu katmanların her birinin kendine özgü görevleri vardır. Bu katmanlar sırasıyla Troposfer, Stratosfer, Ozonosfer, Mezosfer, İyonosfer ve Ekzosfer'dir. Atmosfer, Güneş'ten gelen zararlı ışınları absorbe ederek canlılara faydalı olan ışınların dünyaya ulaşmasında büyük önem taşır. Dünya'nın aşırı ısınmasını ve aşırı soğumasını engellediği gibi Güneş ışınlarının dağılmasını sağlayarak gölgede kalan kısımları da aydınlatır. Yağmurlar, rüzgarlar, hortumlar ve daha birçok meteorolojik olay atmosferde meydana gelir. Işığı, sesi, ısıyı geçirerek iletilmesini sağlar ki bu iletkenlik canlı yaşamı için son derece önemlidir. Uzaydan gelen meteorları parçalayarak bir nevi kalkan görevini de üstlenmiştir."

        Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki dönüşü 23 saat 56 dakika 4 saniye sürmektedir. Dünya kutuplardan basık ekvatordan şişkin bir yapıya sahiptir ve bu yapıya "Geoid" denmektedir. Ekvator çapı 12756 km olan olan Dünya'nın ortalama yüzey sıcaklığı 15 °C'dir. Dünya'nın çekirdeğinde bulunan demir+nikel karışımı dünya döndükçe mıknatıslanmaya sebep olmaktadır.

    Dünya 'nın tek doğal uydusu Ay ise, Güneş Sistemi'ndeki 5. büyük doğal uydudur. Ay'da atmosfer olmadığından güneş ışınları direk Ay yüzeyine ulaşmaktadır. Ay'daki yüzey sıcaklığı 102 °C ‘ye çıkabildiği gibi gölgelerde -157 °C ‘ye kadar da düşebilmektedir. Bu da atmosferin varlığının Dünya ve üzerindeki canlıların yaşamı için ne kadar önemli olduğunu bir kere daha göstermektedir. 

   Dünya yüzeyi %70.8'i sulardan oluşurken karalar sadece %29.2'lik bir yer kaplar. Dünya kabuğunun yapısında %46 oksijen, %28 silikon, %11 kalsiyum, potasyum, magnezyum ve %8 alüminyum bulunur. Günümüzde kıta olarak adlandırdığımız kara parçaları yaklaşık 225 milyon yıl önce PANGEA adı verilen tek bir kara parçasından oluşmaktaydı. Yer kabuğu magma üzerinde yüzdüğü için sürekli hareket halindedir ve bu hareketlilik kıtaların günümüzdeki haline gelmesine neden olmuştur.

   

   Dünya,  yer kabuğu,yer mantosu,dış çekirdek ve iç çekirdekten oluşur. Aslında hepimiz 6000 derecelik bir ateş topunun üzerinde yaşıyoruz. Bizi bu ateş katmanlarından ayıran ise sadece 70 km kalınlığında bir yer kabuğu tabakasıdır. Dünya yaklaşık 4,5 milyar yıl önce tamamen gaz bulutlarından ibaretti ve beş jeolojik  zaman evresinden geçmiştir. Bu gaz bulutları kendi ekseninde dönerek içe doğru yoğunlaşmış ve dıştan soğuyarak günümüzde yaşayabileceğimiz yer kabuğu  oluşmuştur.

   İlkel zaman evresi yaklaşık 4 milyar yıl sürmüş. Kıta çekirdeği bu zaman evresinde oluşmuş,tek hücreli canlılar bu zaman evresinde oluşmaya başlamıştır. 600 milyon yıl önce sona ermiştir. Paleozoik zaman evresi 375 milyon yıl sürmüş, kara bitkileri, balığa benzer ilk organizmalar bu evrede ortaya çıkmaya başlamıştır.Mezozoik zaman evresi 160 milyon yıl sürmüş ve günümüzden 65 milyon yıl önce sona ermiştir. Ekvatoral ve soğuk iklimler bu dönemde oluşmaya başlarken dönemin hakimi dinozorlardı. Neozoik zaman evresi 63 milyon yıl sürmüş ve 2 milyon yıl önce sona ermiştir. Kıtalar bu günkü şeklini bu zaman evresinde almış. Günümüzdeki bitki topluluğu ve iklimler bu dönemin ürünüdür. Kuaterner zaman evresi ise iki milyon yıl önce başlamış ve hala devam etmektedir. Bu dönemde dört buzul çağı yaşanmış ve insan nesli bu dönemde ortaya çıkmıştır.